Samenwerking maakt de nieuwe binnenstad

Het eerste landelijke congres over binnensteden in twee jaar tijd was uitverkocht. Op 14 april verzamelden 100 centrummanagers, ondernemers, gemeenteambtenaren en vastgoedeigenaren zich op uitnodiging van Platform DNWS in de Stadsgehoorzaal in Leiden, pal gelegen boven Scotch & Soda en Suitsupply in het prijswinnende binnenstedelijke vernieuwingsproject Aalmarkt aan de Oude Rijn. Symbool voor het thema van de dag ‘Welkom in de nieuwe binnenstad’. Centra die het post-corona goed blijven doen, zijn al lang niet meer alleen afhankelijk van winkels maar bieden een breed aanbod van cultuur, retail, horeca en leisure in een aantrekkelijk decor.

Koopkrachtbinding

Het Randstedelijke koopstromenonderzoek KSO 2021 heeft aangetoond dat ook centrumgebieden in de economisch welvarende regio’s Randstad en Brabant aan de bak moeten om bezoekers te verleiden. Gastvrouw Hester Bunnik, coördinator DNWS, introduceerde gaststad Leiden, dat de afgelopen 20 jaar tientallen miljoenen euro’s heeft geïnvesteerd in de binnenstad. De bekroning was het winnen van de eretitel ‘finalist Beste Binnenstad van Nederland’. Een feestje dat Leiden op 23 april met ondernemers, bewoners en bezoekers viert. Binnenstadsmanager bij gemeente Leiden Chanella Zandvliet-MacKay en centrummanager Gijs Holla beten het spits af. Leiden heeft als een van de weinige steden in de Randstad tussen 2018 en 2022 de koopkrachtbinding en omzet in de binnenstad vastgehouden en laten groeien.

Beste binnenstad

Binnenstadsbewoner en oud-raadslid Holla werd vlak voor de coronacrisis uitbrak directeur van Stichting Centrummanagement Leiden, dat gefinancierd wordt door Ondernemersfonds Leiden en gemeente Leiden. Hij toonde in zijn enthousiaste betoog het verschil aan tussen Leiden anno 2022 en tien jaar geleden. Niet alleen is het afvalprobleem aangepakt en is er met het Singelpark rond de historische kern meer groen toegevoegd. Ook heeft de stad van kennis en cultuur sterk geïnvesteerd in het uitdragen van haar identiteit. Zo zijn ondernemers in de binnenstad geadviseerd over het gebruik van kleur van hun panden, met als doel om de oorspronkelijke kleuren van de middeleeuwse stad terug te brengen. Ook worden er meer verbindingen gemaakt tussen de winkelstraten met zes sfeergebieden, waardoor de verblijfskwaliteit wordt vergroot. “Binnensteden gaan zich ontwikkelen tot belevingsgebied”, voorspelde de centrummanager. Een gebied waar meer gebeurt dan alleen winkelen, maar een combinatie is van horeca, retail, cultuur en recreatie.

Holla benadrukt dat de transformatie van de binnenstad van servet naar tafellaken als economisch vitale kern in de regio, een kwestie was van lange adem en vooral van samenwerking. Niet alleen de gemeente was betrokken, maar ook de vastgoedeigenaren en lokale ondernemersverenigingen. Daarom roept hij andere gemeenten op om dergelijke samenwerkingen op te zetten. Alle partijen hebben elkaar nodig om verandering tot stand te brengen, maar hierdoor profiteert ook iedereen.

Binnenstads-alliantie

Steeds meer directies van landelijke grootwinkelbedrijven gaan zich actief inzetten voor de lokale economie van binnensteden in Nederland. De corona-alliantie van de 13 grootste steden (aantal inwoners) wordt omgezet naar de binnenstads-alliantie met een uitbreiding naar de minstens 22 grootste steden van Nederland. Dat vertelden Jan Meerman en Krein Bons, respectievelijk directeur en voorzitter van INretail, op verzoek van gespreksleider Rupert Parker Brady, voorzitter Aanjaagteam binnenstad Leiden. Directies van dertien winkelketens hebben zich de afgelopen 1,5 jaar persoonlijk ingezet voor de 13 grootste steden die hun bezoekersaantallen zagen kelderen. Door het delen van cijfers en overleg met gemeenten werd de samenwerking versterkt. Zo vertelde gastspreker Dimitri Broeren, directeur sales Europa voor WE Fashion, over zijn inzet voor de binnenstad van Den Haag. Het heeft bijgedragen aan de continuering van de BIZ-regeling voor de Spuistraat en Grote Marktstraat. Krein Bons heeft als CEO vanHaren samen met de centrummanager van Utrecht opgetrokken om de leegstand te bestrijden.

Verantwoordelijkheid

Meerman: “Winkelketens willen verantwoordelijkheid nemen, onder meer door kennisuitwisseling en meer samenwerking met gemeenten. Het is goed dat in meer steden bredere binnenstadallianties komen. Door overleg, monitoring en informatie-uitwisseling ontstaat een goed beeld van keuzes die ketens maken en het beleid dat steden kunnen ontwikkelen. Veel plaatsen zullen naar een kleiner, maar aantrekkelijk kerngebied moeten veranderen met plek voor winkels, horeca, cultuur èn wonen en recreatie. Naast beleving spelen dan ook thema’s als leefbaarheid en bewoonbaarheid. Dan gaat het over een maatschappelijk belang en landelijke ketens zijn net als plaatselijke mkb-ondernemers lokale belanghebbenden. Dat maakt meer samenwerking logisch en goed overleg leidt tot goede initiatieven.”

Centraal op de agenda van de binnenstadallianties staan acties en maatregelen die zorgen dat de aantrekkingskracht van binnensteden voor bewoners en bezoekers overeind blijft en ondernemers perspectief houden.  Meerman: “Platform DNWS coördineert de binnenstadallianties en verbindt alle betrokkenen door het delen van informatie en uitwisseling van ervaringen. Denk bijvoorbeeld aan ondernemersverenigingen, centrummanagementorganisaties, samenwerkingen in (winkel)vastgoed en gemeentelijke vertegenwoordigers. Dat plaatselijke ondernemers, landelijke ketens en gemeenten elkaar nog meer gaan vinden is heel belangrijk. Fantastisch dat de top van winkelketens dit steunt.”

Animo

Het enthousiasme vanuit gemeenten om directies van grootwinkelbedrijven uit te nodigen, bleek groot. Alle 100 deelnemers reageerden positief op de Mentimeter stelling om voor hun binnenstad of centrumgebied een ambassadeur van een landelijke winkelketen aan te stellen. Ze stelden desgevraagd ook dat de vastgoedsector actief moest meedoen.